بررسی انواع نشست ساختمان + روش های جلوگیری از آن

صنعت ساختمان علاوه بر همه جذابیت هایش می تواند چالش ها و مشکلاتی را نیز به همراه داشته باشد. یکی از مخرب ترین و بدترین پدیده های این صنعت که ممکن است پس از مدتی برای اکثر ساختمان ها رخ دهد، نشست ساختمان هاست که حتی می تواند منجر به تخریب کامل آنها شود و خسارات زیادی به بار آورد. هر نوع نشست ساختمان می تواند علل و علائم منحصر به فردی داشته باشد. در ادامه به بررسی انواع نشست ساختمان، انواع آن، علل، علائم و نحوه پیشگیری از آن می پردازیم.

تعریف نشست ساختمان

در واقع نشست ساختمان پایین رفتن آن در اثر تغییر خاک زیر پی ساختمان گفته می‌شود. البته تغییر شکل ساختمان هم می تواند تعریف نشست باشد. این پدیده می تواند باعث ایجاد ترک در دیوارهای داخلی و خارجی ساختمان ها شود و ممکن است منجر به ایجاد فرورفتگی در کف ساختمان شود. نشست در برخی ساختمان ها نیز باعث انحنا و خمیدگی می شود. اصولاً زمانی که وزن ساختمان بر روی خاک سنگین باشد، می تواند تنش هایی را در خاک ایجاد کند که در نهایت منجر به پدیده هایی مانند نشست می شود.

میزان نشست ساختمان ها می تواند به عواملی مانند نوع تنش ایجاد شده، ماهیت تنش ها، خواص فیزیکی خاک، کرنش خاک و غیره بستگی داشته باشد. به طور کلی افرادی که قصد ساختمان سازی دارند باید از ابتدا اطلاعات کافی داشته باشند تا در انتها با مشکل و چالش مواجه نشوند.

علائم نشست ساختمان

همانطور که گفته شد نشست ساختمان به عنوان یک پدیده مخرب در انواع ساختمان‌های مسکونی، اداری، تجاری و … شناخته می‌شود و اگر به آن توجه نشود ممکن است خسارت‌های متعددی ایجاد کند. از مهم‌ترین علائم نشست ساختمان‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

• یکی از بارزترین علائم نشست ایجاد فاصله بین دیوار و کف ساختمان است و چنانچه این فاصله مشاهده شود حتماً باید اقدامات لازم برای مقاوم سازی ساختمان انجام گردد.
• ترک اطراف میخ‌های کوبیده شده به دیوار نیز می‌تواند یک نشانه از نشست باشد.
• برآمدگی کف ساختمان‌ها و شکم آوردن آن
• ایجاد ترک‌های عمودی و افقی بر روی دیوار زیرزمین
• ایجاد ترک روی دیوارهای آجری و بلوکی که معمولاً از گوشه دیوارها شروع می‌شوند و به سمت لبه پنجره‌ها امتداد می‌یابند. به صورت کلی ترک‌های دیوار به سه نوع پله‌ای، عمودی و افقی تقسیم می‌شوند که هر کدام دلایل مختلفی دارند.
• تاب برداشتن و افتادگی درها و پنجره‌ها

انواع نشست ساختمان

همانطور که گفته شد نشست ساختمان‌ها می‌توانند در اثر عوامل و دلایل مختلفی ایجاد شود به همین دلیل می‌توانند در انواع مختلفی دسته‌بندی شوند. نوع خاک زیر ساختمان از مهم‌ترین عوامل در ایجاد نشست ساختمانی است. نوع دانه‌بندی خاک نیز می‌تواند در جذب رطوبت تأثیر قابل‌توجهی داشته باشد. نشست ساختمان بر اثر نیروهای مختلف می‌تواند به دو دسته اصلی تقسیم شود.

نشست آنی (الاستیک)

نوعی نشست است که می‌تواند در زمان احداث ساختمان و یا بلافاصله بعد از احداث آن رخ بدهد. این نشست می‌تواند خسارت‌های زیادی به ساختمان‌ها وارد کند و معمولاً به دلیل عدم دقت در طراحی پی و مؤلفه‌های دیگر ایجاد می‌شود.

نشست تحکیمی

نشست تحکیمی از جمله انواع نشست ساختمان است که وابستگی زیادی به گذر زمان دارد. این نشست خود می‌تواند به دو مرحله تقسیم شوند که مرحله اول آب و هوا از منافذ خاک بیرون آمده و در مرحله دوم تغییر شکل خمیری خاک و فرآیند کلوئیدی – شیمیایی رخ می‌دهد.

نشست‌های ساختمان برحسب میزان خرابی‌هایی که در ساختمان ایجاد می‌شوند نیز می‌توانند به دو دسته تقسیم شوند که به شرح زیر می‌باشند

نشست یکنواخت

چنانچه نشست در تراز زیر پی به یک میزان و یکنواخت باشد به عنوان نشست یکنواخت شناخته می‌شود. این نوع از انواع نشست ساختمان به دلیل اینکه تغییری در توزیع تنش‌ها ایجاد نمی‌کند اهمیت زیادی ندارند اما می‌تواند بر روی تأسیسات ساختمانی مانند لوله‌های گاز و آب و فاضلاب تاثیرگذار باشد. هرچند که این نشست‌ها می‌توانند عادی باشند و اهمیت چندانی نداشته باشند اما باید قبل از بروز مشکلات جدی به آنها توجه کرد تا نیازی به بازسازی ساختمان و صرف هزینه‌های مجدد نباشد.

جلوگیری از نشست ساختمان

• استفاده از مصالح مدرن مانند یونولیت در ساختمان‌سازی به‌منظور کاهش وزن کلی سازه. البته قیمت یونولیت می‌تواند در کاهش هزینه‌ها نیز مؤثر باشد
• مقاوم‌سازی پی و افزایش ظرفیت باربری
• در نظر گرفتن دستک و پایه در زیر فونداسیون
• ایجاد پیوستگی بین ستون‌ها با دیوارهای سازه
• افزایش تعداد ستون‌های ساختمان
• بتن‌ریزی ساختمان با استفاده از ویبره برای ایجاد بتن متراکم و یکدست

بررسی انواع اسکلت بندی ساختمان

اسکلت بندی یکی از مهمترین، اساسی ترین و ابتدایی ترین مراحل ساخت و ساز ساختمان است. در واقع بدون اجرای اسکلت بندی ساختمان نمی توان مراحل دیگری از جمله دیوارچینی، گچ کاری، نصب در و پنجره و ... را انجام داد. امروزه برای اسکلت بندی انواع ساختمان های مسکونی، اداری، صنعتی، تجاری و ... از روش های مختلفی استفاده می شود و برای اجرای آن از مصالح مختلفی استفاده می شود.

هر کدام از این اسکلت ها می توانند ویژگی ها، قابلیت ها، مزایا و معایب خاص خود را داشته باشند. در ادامه به انواع اسکلت ساختمانی مزایا و معایب آنها مورد بررسی قرار می گیرد.

اسکلت بندی چیست ؟

اسکلت ساختمان در واقع یک ساختار قالب دار است که می توان از آن برای ساخت انواع سازه های چند طبقه استفاده کرد. در واقع می توان گفت که اسکلت اساس ساخت بنا است. اسکلت می تواند ساختار و استحکام سازه و ساختمان را مشخص کند و در صورت عدم استفاده از اسکلت در ساخت بنا در عرض چند ثانیه به آوار و انبوهی از گل و خاک تبدیل می شوند. اسکلت ها نقش عمده ای در استحکام بخشی ساختمان دارند و می توانند در انتقال وزن سازه به زمین و یکپارچگی و امنیت آن نقش داشته باشند.

قیمت اسکلت بندی ساختمان

همان‌طور که گفته شد امروزه از انواع اسکلت‌های مختلف در صنعت ساختمان‌سازی استفاده می‌شود که هر کدام دارای ویژگی‌ها، مزایا و معایب خاص خود هستند. از جمله مهم‌ترین عواملی که می‌توانند بر هزینه‌ها و قیمت اسکلت‌ها مؤثر باشند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شرایط بازارهای جهانی و قیمت روز فولاد، بتن و …
• نوع استفاده کاربری ساختمان (مسکونی، تجاری، صنعتی و …)
• متراژ سقف‌ها
• شرایط آب‌وهوایی
• قیمت مواد اولیه و مصالح ساختمانی مانند قیمت یونولیت، قیمت سیمان، قیمت آهن و …

انواع اسکلت بندی ساختمان

انسان ها همیشه تلاش کرده اند تا سرپناه خود را به بهترین و مطمئن ترین راه بسازند تا بتوانند از خود در برابر بلایای طبیعی محافظت کنند. اگرچه در طول تاریخ از انواع سنگ، آجر و ... برای اسکلت بندی بناها استفاده شده، اما امروزه این اسکلت ها قدیمی شده و جای خود را به اسکلت های مدرن داده اند. از مهم ترین روش های اسکلت بندی ساختمان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

اسکلت چوبی

اسکلت چوبی یکی از قدیمی ترین انواع اسکلت های ساختمانی است که امروزه نیز مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع اسکلت، در کشورهای اروپایی و آمریکایی بسیار محبوب است زیرا چوب زیادی در این مناطق موجود است. اسکلت چوبی هزینه کمتری برای ساخت دارد، وزن کمتری دارد و ساخت و ساز را سرعت می بخشد. به همین دلیل است که یک روش محبوب به شمار می‌رود. البته با توجه به اینکه برای ساخت این نوع اسکلت ها به چوب زیادی نیاز است امروزه با مخالفت های زیادی مواجه شده و به دلیل مضر بودن برای محیط زیست کمتر مورد استفاده قرار می گیرد.

اسکلت فلزی

ابداع فولاد و تکنولوژی‌های مدرن انقلاب بزرگی در صنعت ساختمان‌سازی ایجاد کردند و امروزه فلزات نقش بسیار پررنگی در ساخت‌وساز و پروژه‌های ساختمانی دارند. اسکلت فلزی از جمله رایج‌ترین اسکلت‌های ساختمانی در سال‌های اخیر بوده است که خود به چند نوع مختلف تقسیم می‌شود و هر کدام از آنها می‌توانند کاربردها، قابلیت‌ها و ویژگی‌های منحصربه‌فردی داشته باشند.

در اجرای این نوع اسکلت‌بندی ساختمان با استفاده از روش‌هایی همچون جوشکاری، پرچ کردن و اتصالات پیچ و مهره قطعات مختلف اسکلت به هم متصل می‌شوند و مقاومت آنها افزایش پیدا می‌کند.

آشنایی با انواع بارهای وارد بر ساختمان

صنعت ساختمان برخلاف گذشته پیشرفت زیادی داشته و امروزه برای کاهش هزینه ها، افزایش سرعت ساخت و ساز، افزایش طول عمر، افزایش راندمان و افزایش ایمنی از استانداردها و اصول خاصی در صنعت استفاده می شود و تمامی جوانب به دقت مورد ارزیابی قرار می گیرد. محاسبه و برآورد انواع بارهای وارده بر ساختمان یکی از مهمترین وظایفی است که مهندسان در حین اجرای پروژه های ساختمانی انجام می دهند.

بارهای وارده بر ساختمان را در اصل می توان به دو دسته اصلی بارهای خارجی و داخلی تقسیم کرد. در ادامه با انواع بارهای وارده بر ساختمان و نحوه محاسبه آنها آشنا می شویم.

اهمیت توجه به بارهای ورودی

به طور کلی در صنعت ساختمان باید به طراحی سازه ها توجه ویژه ای شود، زیرا طراحی سازه ها بسیار مهم است و لازم است تمامی نیروهای وارد بر سازه محاسبه شود. در واقع بارهای مختلفی می توانند وارد ساختمان شوند و هر کدام منبع خاصی دارند و لازم است که حتما مورد بررسی قرار بگیرند. به طور کلی امروزه از بسیاری از علوم، فناوری ها و مصالح مدرن مانند یونولیت سقفی برای کاهش انواع بارهای وارده بر ساختمان استفاده می شود.

در صورت عدم توجه به بارهای وارده بر ساختمان در قسمت‌های مختلف و عدم اتخاذ راه‌حل، ممکن است خسارات مالی و جانی جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد. انواع مختلفی از بارها در ساختمان وجود دارد که هر یک می تواند تحت تاثیر فاکتور و عوامل مختلفی قرار گیرد.

انواع بارهای وارد بر ساختمان

در واقع بارهای وارداتی را می توان بر اساس عوامل و معیارهای مختلفی تقسیم بندی کرد اما به طور کلی این نیروها به دو دسته بارهای خارجی و داخلی تقسیم می شوند. نیروهای خارجی نیروهایی هستند که از بیرون سازه وارد می شوند و نیروهای داخلی با ورود نیروهای خارجی به عناصر سازه ایجاد می شوند. بارهای وارده بر کل ساختمان به انواع زیر تقسیم می شود.

بار مرده

این نوع بار بارهای دائمی، ثابت و عمودی گفته می‌شوند که بر اثر وزن ناشی از المان‌های مختلف ساختمان ایجاد می‌شود. خوشبختانه امروزه استفاده از مصالحی همچون یونولیت حجم زیادی از این بار را کاهش داده است.

بار زنده

بارهای زنده در واقع بارهای موقت، متحرک و عمودی هستند که می توانند در اثر حرکت اجسام یا افراد مختلف در قسمت های مختلف سازه ایجاد شوند.

بار باد

اغلب گفته می شود که منبع و مرجع اصلی بار باد، جریان هوایی است که به سطوح مختلف سازه در قسمت های خارجی آن برخورد می کند.

بار ویژه

بارهای ویژه نیز نوعی از بارهای وارد شده به سازه‌های مختلف هستند که در شرایط خاص مانند جابجایی فونداسیون، فشار سیالات و خاک، ارتعاشات، جمع شدگی الاستیکی و … به ساختمان وارد می‌شود.

انواع نیروهای داخلی

نیروهای داخلی نیز می توانند باری را بر ساختمان ها تحمیل کنند. به طور کلی می توان گفت که نیروهای داخلی انواع مختلفی را شامل می شوند که مهمترین آنها به شرح زیر است:

• نیروهای محوری که شامل نیروهای کششی و فشاری است در امتداد محور طولی عضو موردنظر و به صورت عمود بر مقطع اعمال می شود.
• نیروهای برشی غیر هم جهت هستند و قسمت های مختلف یک عضو را در جهات مختلف حرکت می دهند.
• نیروی خمشی که نوعی نیروی گشتاور است و باعث خم شدن عضو موردنظر می شود.
• نیروی پیچشی که باعث تاب خوردگی اعضای سازه می شود.

آشنایی با معایب سقف وافل

صنعت ساختمان با پیشرفت علم و فناوری نسبت به دهه های گذشته تغییرات زیادی را پشت سر گذاشته و امروزه از فناوری های مدرن، مصالح جدید و ... برای افزایش سرعت، افزایش استحکام، طول عمر، کاهش هزینه ها و غیره استفاده می شود. انواع مختلفی از سقف ها در ساخت و ساز استفاده می شود که هر کدام می توانند مزایا و معایب خاص خود را داشته باشند.

سقف وافل یکی از سطوحی است که معمولا برای فضاهای مسطح استفاده می شود و می تواند ویژگی ها و مزایای زیادی داشته باشد. با این حال، دارای معایبی مانند انتقال صدا، نیاز به بتن با کیفیت بالا، محدودیت در سطوح شیب دار، قالب های پرهزینه و مشکلات قالب گیری است. در ادامه معایب سقف وافل و ویژگی های آن بررسی خواهد شد.

سقف وافل چیست ؟

سقف وافل چیست؟ در واقع نوعی سقف بتنی با ظاهری زیبا و دارای مزایای اقتصادی و فنی فراوانی است. برای ساخت این سقف از قالب وافل استفاده شده است که باعث کاهش وزن مرده ساختمان و در نهایت نمای زیبایی از سطح زیرین سقف می شود. سقف از قرن 19 مورد استفاده قرار گرفته است و پیشرفت های قابل توجهی داشته است. این سقف ها به دو صورت وافل یک طرفه و وافل دو طرفه ساخته می شوند و هر کدام برای سقف های مختلف قابل استفاده هستند.

معایب سقف وافل

سقف وافل مانند سایر انواع سقف و سایبان علاوه بر تمامی مزایا می تواند دارای معایب و ایرادات قابل توجهی باشد که عمده ترین آنها به شرح زیر است:

بالا بودن هزینه بتن

از آنجایی که پاشنه های تیرهای عمود بر هم عرض کمی دارند، برای رسیدن به کیفیت اجرای تیرهای عمود باید از بتن مرغوب استفاده شود. این موضوع می تواند هزینه خرید بتن را افزایش دهد. با این حال، بسیاری از مردم فکر می کنند که سقف وافل سقفی ارزان است. در واقع اگر پیمانکار بخواهد آن را با کیفیت بالا اجرا کند، باید هزینه های زیادی را متحمل شود.

عبور راحت صوت از سقف

یکی دیگر از مشکلات رایج سقف های وافل، سهولت عبور صدا از آن ها است. این می تواند باعث ناراحتی بسیاری برای ساکنین و افراد در ساختمان های مسکونی شود. ساختار قابلمه‌ای شکل این سقف‌ها به شکلی است که فاصله بین دو واحد ساختمانی ۵ تا ۷ سانتی‌متر خواهد بود. این موضوع یکی از ایرادات اساسی سقف وافل است. زیرا انتقال صدا از آن بسیار آسان است. به همین دلیل امروزه استفاده از یونولیت سقفی در صنعت ساختمان‌سازی بسیار رایج شده . برای انجام عایق‌بندی سقف از نظر صوت نیز نیاز به هزینه‌های زیادی هست و در نهایت هزینه‌های ساخت ساختمان افزایش می‌یابد.

قالب برداری سخت

از دیگر معایب سقف های وافل می توان به قالب برداری سخت آنها اشاره کرد. با توجه به اینکه قالب های این سقف از چهار طرف با بتن متراکم می شود، خارج کردن آن می تواند مشکلات و چالش های زیادی از جمله اتلاف وقت، ایجاد خطرات جانی برای نیروی انسانی و ... را به همراه داشته باشد. همچنین می توان این قالب ها را در حین اجرا از مکانی به مکان دیگر منتقل کرد و در نهایت کیفیت بتن‌ریزی کاهش پیدا کند.